Król co kościoły i kanały projektował

Dzisiaj proponujemy wyprawę szlakiem króla Fryderyka Wilhelma IV, władcy który wspaniale zapisał się w historii Mazur. Podróż zaczniemy od odwiedzenia miejsca, gdzie przyszły król pozwolił sobie na mały wybryk architektoniczny.

We wsi Radzieje, przy drodze z Kętrzyna do Węgorzewa stoi ośmioboczny kościół wybudowany w 1827 roku według planów Fryderyka Wilhelma IV.

- Fundatorami kościoła był ród Lehndorffów ze Sztynortu - opowiada ksiądz Jerzy Kijkowski, proboszcz parafii Chrystusa Króla. - Wówczas powstało też schronisko dla biednych. Teraz to przednia część obecnej szkoły. Nie widziałem w północnej Polsce takiego kościoła jak ten w Radziejach. W czasie pielgrzymki do Ziemi Świętej na Górze Błogosławieństw pokazano mi fragment świątyni, która miała osiem boków. Interpretowano to jako symbol ośmiu błogosławieństw.

Świątynia w Radziejach jest śliczna, dlatego chętnie zaglądają tutaj turyści. Na dachu ma maleńką wieżyczkę nazywaną przez dawnych mieszkańców ,latarnią". Blisko wejścia umieszczono organy. Chór, do którego prowadzą schody z dwóch stron zajmuje prawie całe ,pierwsze" piętro budowli. Przed kościołem postawiono maleńką dzwonnicę z jedynym ocalałym, ale niestety pękniętym dzwonem. Kiedyś były trzy lecz dwa zniknęły.

- Chciałbym odnowić nasz kościół, dlatego szukam starych fotografii - mówi ksiądz Kijkowski. Marzy też o odnowieniu kaplicy Lehndorffów w Sztynorcie. Chce tam zrobić kaplicę żeglarską. - Na wszystko potrzeba jednak pieniędzy - dodaje ze smutkiem.

W 1839 roku, na rok przed koronacją, Fryderyk Wilhelm IV odwiedził Szczytno i kolonię filiponów, czyli starowierców w lasach koło Krutyni. Najbardziej znanym zabytkiem w tamtej okolicy jest klasztor żeński w Wojnowie. Założyła go w 1885 roku zakonnica Eupraksja, która wkupiła ziemię po pustelni Rastropina, twórcy klasztoru męskiego. Od 1972 roku klasztorem opiekuje się Leon Ludwikowski i jego syn Krzysztof.

Do klasztoru wchodzi się przez ciasną sień. Promyk słońca wdzierający się przez okno rzuca cień na zgromadzone tu przedmioty.

- Widzimy tu ikony, stare księgi, ośmiokańciaste krzyże, stroje mniszek, akcesoria pokutne - pokazuje pan Krzysztof.

Za klasztorem jest niewielki cmentarzyk, gdzie spoczywają mniszki.
Pan Krzysztof zamierza w części klasztornej przygotować pokoje dla turystów. Chce, aby panowały w nich takie warunki w jakich mieszkały siostry. W pokoju na piętrze jest nawet piec z przypieckiem, na którym jedna z zakonnic ogrzewała chore kości.

- Chciałbym odnowić ikonostas, żeby wyglądał jak prawdziwy, bez tych dziur zatkanych dyktą - dodaje.

Klasztor w Wojnowie odwiedził także w czasie swej podróży po Mazurach w latach trzydziestych Melchior Wańkowicz, a wrażenia opisał w książce ,Na tropach Smętka". Wojnowo założyli w XIX wieku filiponi, którzy prześladowani w Rosji uzyskali prawo do osiedlania się w Prusach. Mieli skolonizować Puszczę Piską. Tak powstały wsie: Onufryjewo, Ukta, Piaski, Iwanowo.

W Wojnowie zachowało się kilka zabytkowych drewnianych chałup z uroczymi gankami. We wsi można też obejrzeć cerkiewkę z kopułami przypominającymi kształtem tulipany. Budowlę zaprojektował w 1922 roku Aleksander Awajew, rosyjski duchowny, który trafił do wsi jako jeniec wojenny.

Fryderyk Wilhelm IV żył w latach 1795-1861, a królem pruskim był od 1840 roku. Jako następca tronu wizytował jednostki wojskowe stacjonujące w Mrągowie i Wielbarku. W późniejszych latach odwiedził także: Lidzbark Warmiński, Ryn, Giżycko, Olsztynek, Kętrzyn, Węgorzewo, Radzieje, Nidzicę, Ostródę, Mikołajki. Płynął także pierwszym parowcem na Mazurach; ,Masovią" z Rynu do Guzianki (tam odpoczywał przy ,dębach Fryderyka Wilhelma").

Za jego panowania przeprowadzono meliorację w okolicach Kruklanek. W latach 1845-1849 przekopano kanał łączący jeziora Roś (miasto Pisz) z Sekstami, skąd można przepłynąć na Śniardwy i inne jeziora mazurskie. Później przekopano kanał z jeziora Tałty na Niegocin. Rozważano możliwość połączenia jezior mazurskich z jeziorem Druzno, przez Pisę z Wisłą, lub przez Węgorapę z Pregołą oraz połączenia kanałami Ełku, Orzysza i Pisza.

W czasach panowania Fryderyka Wilhelma IV wytyczono również drogi łączące Królewiec z Warszawą przez Biskupiec i Szczytno. Wkrótce powstała też szosa łącząca Bartoszyce z Giżyckiem, a do tego kręgosłupa dróg przyłączały się inne miasta. Fryderyk Wilhelm IV zatwierdził projekt budowy w Giżycku ogromnej Twierdzy Boyen. Kanały i Twierdza Boyen do dziś są atrakcjami turystycznymi Mazur.

Turyści pragnący zwiedzić kościół w Radziejach powinni uprzednio umówić się z bardzo miłym księdzem proboszczem tel: (087) 427-70-37. Telefon do klasztoru w Wojnowie: (087) 425-70-30. Przy okazji zwiedzania klasztoru warto zapytać o wiersze Haliny Ludwikowskiej.