Sytuacja epidemiologiczna w regionie

Po pierwsze pneumokoki.
Pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) to bakterie (jedne z paciorkowców), które łatwo się przenoszą np. poprzez kichnięcie czy kaszel, a ich nosicielstwo w grupie małych dzieci jest powszechne. Bakterie osiedlają się w błonie śluzowej nosa i gardła, skąd mogą przedostać się do ucha środkowego czy zatok, wywołując zakażenia nieinwazyjne (zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok). Mogą także przełamać bariery ochronne i przedostać się do krwi, a z krwią do płynu mózgowo-rdzeniowego powodując ciężkie choroby inwazyjne (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę). Pneumokoki wywołują także zapalenie płuc, które występuje u najmłodszych - najczęściej do 5 roku życia. W tej chwili to właśnie zapalenie płuc jest najważniejszą przyczyną trwałych skutków zdrowotnych i śmierci małych dzieci. Dramatom dzieci i tragediom rodziców, ale także kosztom leczenia, rehabilitacji, absencji chorobowej, a czasami nawet wyłączeniu się z życia zawodowego opiekunów chorych dzieci można jednak zapobiec - stosując szczepionkę przeciwko tym bakteriom.

W samym tylko rejonie Elbląga w minionym roku zanotowanych zostało 216 przypadków zachorowań na paciorkowcowe zapalenie płuc. Należy jednak przypuszczać, że liczba ta jest znacznie większa – większość bowiem przypadków, ze względu na brak badań laboratoryjnych, nie zostaje do końca zdiagnozowana.

Dane dotyczące częstości występowania chorób pneumokokowych opierają się na wynikach posiewów krwi, a więc nie uwzględniają tych dzieci, u których nie pobrano materiału na posiew albo zrobiono to już po rozpoczęciu podawania antybiotyku (aby nie opóźniać leczenia ratującego życie). Po uprzednim podaniu antybiotyku wynik badania może nie wykazać już obecności pneumokoka, mimo że był on przyczyną zakażenia.

- Diagnostyka bakteriologiczna zakażeń pneumokokowych jest bardzo trudna. Wiemy, że zakażeń jest dużo więcej, ale są nierozpoznawane. Nieudokumentowana jest nie tylko duża liczba ciężkich zapaleń płuc, ale także innych zakażeń, za które odpowiedzialna jest ta bakteria. Dlatego dane, którymi dysponujemy w Polsce, są niedoszacowane i mogą nie przekonywać lekarzy do konieczności szczepień. Obecnie dostępne szczepionki są coraz doskonalsze, coraz bezpieczniejsze, obejmują coraz większą liczbę szczepów. Szczepionki skoniugowane dla dzieci chronią przed najcięższymi postaciami tej choroby, zakażeniami krwiopochodnymi: zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, sepsą, zapaleniem płuc – mówi obecna na spotkaniu doc. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, Wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego.
WHO zaleca wprowadzenie szczepień przeciwko pneumokokom jako działanie priorytetowe we wszystkich krajach. W Unii Europejskiej prawie wszystkie kraje takie szczepienia już wprowadziły do kalendarza. W Polsce szczepienia refundowane są na razie tylko dzieciom z gryp najwyższego ryzyka. W takiej sytuacji rodzice muszą zapłacić za nie sami.

Po drugie rotawirusy.
W ostatnich latach w rejonie zaznaczyła się tendencja wzrostowa infekcji żołądkowo-jelitowych o podłożu wirusowym. Jednymi z najczęściej (i coraz częściej) pojawiających się patogenów są rotawirusy. Atakują układ pokarmowy, wykazując jednocześnie wysoką zaraźliwość. Nawet w warunkach szpitalnych trudno jest zapobiec przenoszeniu się wirusa z osób chorych na zdrowe (innych pacjentów i personel). Mogą one wywoływać lokalne epidemie, a tym samym znaczne i kosztowne problemy zdrowotne i społeczne.

Jak pozują dane w latach 2009-2010 nastąpił wyraźny wzrost liczby zachorowań na wirusowe infekcje przewodu pokarmowego u dzieci. Tendencja ta uwidoczniła się zarówno na obszarze Miasta Elbląga i Powiatu Elbląskiego, jak i w całym województwie warmińsko-mazurskim. W stosunku do lat 2007-2008 wartości te uległy co najmniej podwojeniu. Liczba infekcji rotawirusowych na terenie Elbląga i Powiatu Elbląskiego wzrosła w tym okresie z 71 do 169, przy czym większość z nich wystąpiła u dzieci do lat 2 (121 zachorowań w roku 2010). Podobnie jak w przypadku pneumokoków - z uwagi na niepełną diagnostykę przypadków, liczba ta może być jednak zaniżona.

- Część zakażeń rotawirusowych jest kwalifikowana jako biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, których liczba także uległa w ostatnich2 latach znacznemu zwiększeniu. Najskuteczniejszą metodą walki z rotawirusami jest uodpornianie przed infekcją poprzez szczepienie ochronne. Dysponujemy skuteczną szczepionką, której zastosowanie jest zalecane przez Ministra Zdrowia, niestety szczepienie przeciwko rotawirusom nie wchodzi w zakres bezpłatnych szczepień obowiązkowych - mówi pan Marek Jarosz, powiatowy inspektor sanitarny w Elblągu.

Po trzecie ospa wietrzna.
Przyczyną licznych absencji dzieci w szkołach i przedszkolach, a tym samym absencji w pracy rodziców tych dzieci jest ospa wietrzna. Choroba rozprzestrzenia się w lokalnych społecznościach bardzo łatwo, występując w formie licznych zachorowań – epidemii. Podobnie jak w przypadku rotawirusów liczba przypadków ospy w ostatnich latach wzrasta, a jedynym sposobem zapobiegania są szczepienia ochronne. Katalog szczepień obowiązkowych także nie obejmuje ospy, a przyjęcie szczepionki jest dobrowolne i płatne.

W roku 2010, na obszarze Miasta Elbląga i Powiatu Elbląskiego, odnotowaliśmy największą od roku 2006 liczbę przypadków ospy wietrznej (801). Tendencja wzrostowa zachorowalności na tę chorobę na obszarze całego województwa warmińsko-mazurskiego jest jeszcze bardziej wyraźna (tabela 1).

Podobnie jak w przypadku wirusowych infekcji przewodu pokarmowego, a także przypadków hospitalizacji dzieci z powodu zapaleń płuc - istnieją podstawy do podjęcia działań zmierzających do podniesienia odporności na ospę wietrzną.

Konsultacja:
doc. dr hab. n. med. Teresa Jackowska
Wiceprzewodnicząca Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego
Pan Marek Jarosz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Elblągu

Źródło: Informacja prasowa